Dugga lub Thugga to szczególnie imponujące stanowisko archeologiczne położone na stromym klifie z widokiem na równinę Wadi Khaled, o niebywałych rozmiarach aż 75 ha, znajdujące się kilka km od miasta Teboursouk w gubernatorstwie Beja (północno-zachodnia Tunezja), oraz 130 km od miasta Tabarka. W grudniu 1997 roku Dougga została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Skąd taka nazwa?

Obecna nazwa Dougga pochodzi od łacińskiej nazwy Thugga, ta zaś pochodzi od numidyjskiej (berberyjskiej) nazwy Tukka występującej na inskrypcjach libijskich.

Historia tego miejsca

Historia Dugga łączy się nierozerwalnie z historią kraju i ludami panującymi na terenie dzisiejszej Tunezji. Dugga w pierwszych historycznych wzmiankach przedstawiana jest jako wielkie miasto. Jako pierwszy o tym miejscu wspomniał grecki autor Diodora z Sycyli w IV w p.n.e.. Miasto do I w. ne miasto było rezydencją królów numidyjskich Po podboju rzymskim w 46 r. p.n.e. miasto nie uległo zniszczeniu, a jego mieszkańcy nie zostali wypędzeni.Oboje mieli w równym stopniu uczestniczyć w rozwoju i rozkwicie miasta. Dwie cywilizacje – punicko-numidyjska tubylców i grecko-łacińska rzymskich kolonizatorów – przenikają się, dając początek kulturze, którą można określić jako „rzymsko-afrykańską”. Krajobraz miejski zacznie się stopniowo zmieniać. Mając zaledwie 5000 mieszkańców, Dougga nie była dużym miastem, ale jego zamożna klasa rozkwitała i wydawała pieniądze na rozbudowę Douggi imponując architekturą. Rzymskie pozostałości Dougga są rozległe, obejmują budynki publiczne, w tym dwanaście znanych świątyń, trzy łaźnie i cyrk. 

Miasto opierało się nadejściu chrześcijaństwa, więc pozostało po nim niewiele chrześcijańskich pozostałości. Jednak, podobnie jak inne miasta w imperium, Dougga zaczęła podupadać w późnej starożytności, chociaż przeżyła krótkie odrodzenie w VI wieku n.e.. Z rozwijającego się miasta stało się wiejską osadą aż zamarło w nim życie pod koniec protektoratu francuskiego. W latach 60. XX w. ludność przeniosła się do osady położonej na niższym terenie.

Co można zobaczyć w Dugga?

W Dugga można obecnie zobaczyć w głównej mierze świetnie zachowane pozostałości z okresu czasu rzymskiego, z II i III w. ale też świadectwa czasów punickich i bizantyjskich. Oto kilka z najbardziej charakterystycznych budowli, które przetrwały kilkanaście wieków i wciąż zachwycają swoim majestatem i kunsztem wykonania.

Muzoleum Atnbana – spektakularny, 21-metrowy grobowiec zbudowany w II w pne. poświęcony kultowi zmarłego króla numidyjskiego Massinissi. Jest to jedne z trzech przykładów architektury królewskiej Numidii. W czasach protektoratu został odrestaurowany jednak, wcześniej jednak brytyjski konsul Thomas Read uszkodził pomnik przy usuwaniu napisu, który obecnie znajduje się w British Muzeum.

Forum – plac publiczny. Miejsce to było w całości utwardzane, z tyłu znajdowała się platforma do przemówień.

Teatr – mały teatr który mógł pomieścić tylko 3500 widzów, znajduje się wysoko w zagłębieniu wzgórza. Oferuje doskonałe widoki na resztę miasta i okoliczne tereny wiejskie. Teatr wybudowano w 169 r. Choć jest mały to zawiera kilka pomysłowych elementów. Na przykład górna część obszaru siedzącego zawiera gliniane garnki osadzone w ścianach, aby zmaksymalizować akustykę teatru.

Kapitol – robiący niesamowite wrażenie Kapitol zbudowano w latach 166-168 n.e., za panowania Marka Aureliusza i Lucjusza Werusa, o czym świadczy duża dedykacja wyryta na fryzie jej fasady. Został ufundowany przez brata darczyńcy teatru, Lucjusza Marcjusza Simplexa i jego syna. Kapitol nie posiada dachu jednak pozostała część budynku jest nienaruszona. Świątynia została poświęcona Jowiszowi, Junonie i Minerwie, których posągi umieszczono w trzech niszach tylnej ściany. Świątynia została zbudowana z lokalnego złotego kamienia.

Sanktuarium Caelestis – Pomnik ten, w porządku korynckim, był poświęcony Caelestis, zromanizowanej formie Tanit, wielkiej afrykańskiej bogini. Stał na zboczu wzgórza, na terenie prywatnym, w pobliżu zachodniej nekropolii za miastem. Zbudowana w 222 – 235 r. n.e. Podium świątyni jest dobrze zachowane, ale ściany sali kultu ( cella ) zniknęły: znalezione na miejscu kolumny zostały ponownie zmontowane na początku XX wieku.

Dar Lachhab – nie wiadomo jakiemu bóstwo zostało poświęcone to miejsce. Obecna nazwa odnosi się do nazwiska rodziny, która mieszkała w tym miejscu do czasu zakupu przez państwo tunezyjskie.

Sanktuarium Tellusa – jest poświęcony Tellusowi, bóstwu Ziemi i małżonkowi Plutona, geniuszowi Douggi. Zorganizowano ją wokół niewielkiego dziedzińca z portykami. Obejmuje główne osiowe pomieszczenie kultu (cella), którego tylna ściana posiada trzy nisze, w których miały znajdować się posągi kultu.Dwie pozostałe boczne sale kultu posiadają nisze. Małe nisze otwierały się także pod portykami dziedzińca.

Sanktuarium Saturna – To rozległe sanktuarium jest zorientowane na wschód i na grzbiet Jebel Khalled, na którym w latach 146–46 p.n.e. przebiegała granica ( Fossa Regia) pomiędzy rzymską prowincją Afryki a królestwem numidyjskim. Pod obecnie widocznym budynkiem archeolog Louis Carton zidentyfikował sanktuarium Baala, bóstwa fenicko-punickiego, którego tożsamość przyjął Saturn w Afryce rzymskiej.

Kościół Wiktorii – to jedyny zabytek chrześcijański rozpoznany w Dugga, znajduje się obok świątyni Saturna. Zbudowano go na terenie dawnego cmentarza pogańskiego w IV lub V w. przez społeczność chrześcijańską przybyłą do miasta.

Liczne mozaiki pochodzące z tego stanowiska archeologicznego można obejrzeć w muzeum Bardo. Muszę też wspomnieć, że stanowisko co roku jest gospodarzem festiwalu Dougga.

Stanowisko archeologiczne jest otwarte w godzinach:

• zimowy czas: 8:30 – 17.30
• letni czas: 8:00 – 19.00
• ramadanowy czas: 8.00 – 17.00

Cena biletów: turyści: 8 DT, rezydenci, Tunezyjczycy i obywatele innych krajów Maghrebu: 5 DT

Źródła:

https://www.patrimoinedetunisie.com.tn/en/sites/the-archaeological-site-of-dougga