Harga nazywana w Tunezji w dialekcie tunezyjskim (dosłownie „palenie”) nielegalna migracja Tunezyjczyków (i innych narodowości zwłaszcza mieszkańców Afryki Subsaharyjskiej), przez Morze Śródziemne do Włoch. Głównie decydują się na taką migrację młodzi Tunezyjczycy, jednak nie brakuje gotowych na ten krok Tunezyjek czy całych rodzin z małymi dziećmi.

Emigracja do Europy nie jest nowym zjawiskiem w Tunezji. Nielegalna emigracja (harga) między tunezyjskim a włoskim wybrzeżem rozpoczęła się w 1990 r. już na większą skale, kiedy Włochy ratyfikowały Układy z Schengen nakładające w ten sposób wizy wjazdowe dla obywateli Tunezji. Mowa tutaj głównie o emigracji do Włoch ze względu na położenie geograficzne obu państw.

Przyczyny migracji Tunezyjczyków

Przyczyny migracji Tunezyjczyków można podzielić na wewnętrzne i zewnętrzne. Bezrobocie – 15%, szerząca się korupcja i kumoterstwo, brak perspektyw, słabe zarobki, słabość paszportu tunezyjskiego. To najczęstsze przyczyny wymieniane przez osoby, które zdecydowały się na nielegalną migrację lub, które myślą o niej.

Zewnętrzną przyczyną jest dużo lepszy standard życia w Europie. Wśród wielu Tunezyjczyków panuje przeświadczenie, że ten lepszy standard życia w Europie można szybko i łatwo uzyskać. Przyczyniają się do tego sami Tunezyjczycy, którzy wracając do Tunezji przedstawiają iluzję, omijając wiele aspektów życia w Europie niekoniecznie pozytywnych. Często taki mężczyzna (ale też kobieta) pokazują się jako majętne osoby, chociaż niekoniecznie tak jest. Wysyłają pieniądze z Europy do Tunezji wspierając tę część rodziny która została w ojczyźnie.

Cena za migrację

Ochotnicy podróżują na pontonach, starych łodziach płacąc od 3000 do 8000 dt. Często całe rodziny składają się by jedna osoba wyjechała. Wyruszają z wielu miejsc w Tunezji (m.in. Kerkenah, Zarzis, Bizerte, Sfax ) by dotrzeć do wyspy Lampedusy, Sardynii lub Sycylii. Stamtąd przedostają się na kontynentalne Włochy albo dalej do Francji czy Niemiec. Niektórzy płacą za to najwyższą cenę – życie. Płynąc nieodpowiednim środkiem lokomocji, napotykając złe warunki atmosferyczne giną… Według Międzynarodowej Organizacji ds. Migracji (IOM) w 2023 r. w centralnej części Morza Śródziemnego zginęło ponad 2270 osób próbujących nielegalnie dostać się do Europy, czyli o 60% więcej niż w roku poprzednim.

Wg pozarządowej organizacji FTDES w 2023 roku ilość osób która nielegalnie migrowała z Tunezji do Europy wynosiła 97 667 osób (w tym 17 000 stanowili Tunezyjczycy), w kolejnym roku ilość znacznie spadła – o 80% do 19 245.

Migranci z innych krajów

Jak widać ze statystyk Tunezyjczycy to nie jedyna nacja która migruje nielegalnie do Europy z terytoriów Tunezji. Wpływ na ten stan ma sytuacja polityczna w takich krajach jak Burkina Faso, Mali, Gwinea, Wybrzeże Kości Słoniowej, Sudan, Erytrea i Libia. W ciągu ostatnich lat doświadczyły odrodzenia się wojskowych zamachów stanu oraz politycznej i gospodarczej zmienności, skrajnej przemocy, prześladowań, przesiedleń wewnętrznych. Wielu opuściło swoje ojczyzny, wyjechało do Tunezji, osiedliło się tam i pracowało tam przez pewien czas. Jednak rok 2023 był czasem trudnym dla czarnoskórych obcokrajowców z Afryki w Tunezji dlatego tak wielu podjęło się emigracji dalej do Europy.

Jak radzi sobie Tunezja z nielegalną emigracją swoich obywateli?

Granic morskich codziennie strzeże Garde Nationale i wojsko, dzień w dzień wypływają na patrole wielu żołnierzy i funkcjonariuszy Gwardii Narodowej. Ich rolą jest nie tylko strzec granic morskich Tunezji ale także zapobiec nielegalnego przerzutu narkotyków z Włoch do Tunezji. W lipcu 2023 roku Tunezja podpisała z Unią Europejską porozumienie w sprawie powstrzymania nielegalnego przekraczania granic Unii przez morze śródziemne. W ramach tego paktu Tunezja ma otrzymać aż 1 mld euro w zamian zobowiązuje się by wzmocnić kontrole graniczne, uniemożliwić handel ludźmi i rozkwit przemytu ludzi.

Harga w kulturze

Harga jest również często wymieniana w tunezyjskiej kulturze popularnej. Tunezyjscy raperzy w swoich utworach często poruszają tematy związane z emigracją, ryzykiem, tęsknotą, życiem w Europie. Najbardziej znaną piosenką o tej tematyce jest “Wala Lela”, w której tunezyjski raper – Balti rapuje – “Nkhamem bil 7arga fi beli za3ma na7reg wela lela/Myślę o harga, jest w mojej głowie. Powinienem to zrobić czy nie?“

W 2021 roku powstał serial, który rok później był kontynuowany, a następnie film pod tytułem „Harga” opowiadający historie kilku osób, które planowały i podjęły się nielegalnej migracji przez Morze Śródziemne. Są to młodzi, starsi ludzie, mężczyźni, kobiety czy dzieci. Łączy ich jedno – brak perspektyw.